Khó thở, hụt hơi là tình trạng khó khăn trong việc hít thở gây cảm giác mệt mỏi, lo lắng và căng thẳng. Đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý liên quan đến tim mạch, và hô hấp. Nhận biết kịp thời các dấu hiệu này sẽ giúp người bệnh được chẩn đoán sớm, có được phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả.
Khó thở, hụt hơi là gì?
Khó thở, hụt hơi là tình trạng bạn cảm thấy khó khăn hoặc không đủ không khí để thở, tình trạng này thường nghiêm trọng khi diễn ra trong các hoạt động thể chất nhẹ nhàng hoặc khi nghỉ ngơi.
Khó thở có thể diễn ra đột ngột hoặc phát triển từ từ theo thời gian, tuỳ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Đây có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý nghiêm trọng, đặc biệt là các bệnh lý về tim mạch và hô hấp.
Khó thở, hụt hơi là tình trạng khó khăn, hoặc không đủ không khí để thở
Các mức độ của triệu chứng khó thở, hụt hơi
Khó thở, hụt hơi có thể xuất hiện các triệu chứng cụ thể tùy theo mức độ bệnh, cụ thể:
Khó thở khi vận động
Người bệnh cảm thấy mệt mỏi khó thở, thở yếu, thở thều thào khi thực hiện các hoạt động thể chất như đi bộ, leo cầu thang,...thậm chí khi làm những công việc đơn giản như nấu ăn, đi lại trong nhà,...
Khó thở khi nằm ngửa, đặc biệt vào ban đêm
Một số bệnh nhân gặp khó khăn trong việc hít thở khi nằm ngửa, triệu chứng này thường liên quan đến các bệnh lý về tim mạch hoặc hô hấp.
Trong trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể phải nằm gối cao hoặc ngồi để thở. Cảm giác khó thở hụt hơi có thể xảy ra đột ngột trong khi đang ngủ, đây là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm như hội chứng ngưng thở khi ngủ, cơn hen phế quản cấp hoặc trào ngược dạ dày thực quản,...
Cảm giác nghẹn, tức ngực
Người bệnh có thể cảm thấy như ngực bị chèn ép, nghẹn lại, không đủ không khí để thở đi kèm cảm giác tức ngực, khó thở. Cảm giác này thường trầm trọng hơn khi lo lắng hoặc căng thẳng, làm việc và vận động gắng sức.
Khó thở, hụt hơi có thể đi kèm ho và đau tức ngực
Nguyên nhân chính gây khó thở, hụt hơi
Khó thở, hụt hơi có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu do các bệnh lý về tim mạch, hô hấp, hoặc các yếu tố từ trạng thái tinh thần và môi trường sống, cụ thể:
- Các bệnh lý về hô hấp như: Hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), viêm phổi, tràn dịch màng phổi,...
- Bệnh lý về tim mạch như: Suy tim, nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp tim,...
- Các nguyên nhân khác như: Lo âu, căng thẳng, thiếu máu, béo phì, nhiễm trùng hoặc dị ứng,...
Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh khó thở, hụt hơi
Vấn đề sức khỏe này có thể gặp ở nhiều đối tượng khác nhau, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn do tình trạng sức khỏe và lối sống, cụ thể:
- Những người mắc các bệnh lý hô hấp mạn tính như hen suyễn, viêm phổi, hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD),... có nguy cơ cao mắc triệu chứng khó thở.
- Những người mắc các bệnh lý tim mạch như bị suy tim, bệnh mạch vành, rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim thường gặp phải tình trạng khó thở do tim hoạt động kém hiệu quả, không thể bơm đủ máu cung cấp oxy cho cơ thể
- Thừa cân và béo phì gây áp lực lên cơ hoành và phổi, làm giảm khả năng giãn nở của phổi và gây khó khăn cho hô hấp. Người béo phì cũng có nguy cơ mắc các bệnh lý về tim và phổi cao hơn.
- Người lớn tuổi đặc biệt là những người trên 65 tuổi, có nguy cơ cao bị khó thở do sự suy giảm chức năng hô hấp và tuần hoàn tự nhiên.
- Những người hút thuốc lá lâu năm có nguy cơ cao mắc các bệnh lý về phổi như viêm phế quản mãn tính, COPD, ung thư phổi, tất cả đều có thể dẫn đến triệu chứng khó thở.
- Thiếu máu làm giảm lượng oxy được vận chuyển trong máu, khiến người bệnh dễ gặp phải tình trạng hụt hơi hoặc khó thở, đặc biệt là khi hoạt động thể chất.
- Người bị căng thẳng, lo âu, rối loạn tâm lý, khó kiểm soát cảm xúc,...
Khó thở, hụt hơi có thể bắt nguồn từ bệnh lý hoặc yếu tố cảm xúc, tinh thần
Nguy cơ tiềm ẩn với người bị khó thở hụt hơi
Khó thở hụt hơi là biểu hiện của nhiều bệnh lý nguy hiểm. nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, phù hợp có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống của người bệnh. Cụ thể như sau:
- Người bị khó thở vào ban đêm thường gặp phải các vấn đề về giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ hoặc mất ngủ, ảnh hưởng lớn đến chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tinh thần của người bệnh.
- Khó thở kéo dài khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng, giảm sự tự tin, ăn uống mất ngon,... từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần và suy dinh dưỡng. Đặc biệt khiến tình trạng bệnh trầm trọng hơn nếu như bệnh nhân mắc COPD hoặc bệnh tim mạn tính.
Khó thở, hụt hơi làm giảm chất lượng cuộc sống và sức khỏe, tinh thần
Các phương pháp chẩn đoán khó thở, hụt hơi
Để xác định nguyên nhân gây khó thở; hụt hơi, bác sĩ thường sử dụng các phương pháp chẩn đoán như sau:
Thăm khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, thời gian khởi phát,... bệnh nhân gặp phải. Sau đó sẽ đếm nhịp thở, nghe tiếng tim phổi và quan sát da có xanh tím hay không. Khai thác thêm các yếu tố gây ra tình trạng khó thở có thể xảy ra như: Tiền sử bệnh lý, trạng thái tinh thần, công việc, chế độ dinh dưỡng,...
Thăm khám cận lâm sàng
Sau những chẩn đoán lâm sàng, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện thêm các xét nghiệm để đưa ra nhận định bệnh chính xác hơn, bao gồm:
+ Xét nghiệm máu giúp kiểm tra có thiếu máu không, đo nồng độ oxy trong máu.
+ Chẩn đoán hình ảnh:
- Chụp X-quang ngực: Giúp phát hiện các vấn đề về phổi như viêm phổi, tràn dịch màng phổi hoặc khối u phổi.
- Chụp CT: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cấu trúc phổi và tim, giúp xác định các tổn thương nhỏ mà X-quang không phát hiện được.
- ECG là phương pháp chẩn đoán giúp phát hiện các bất thường về nhịp tim, các dấu hiệu của nhồi máu cơ tim hoặc các bệnh lý tim mạch khác.
- Đo chức năng hô hấp: Là kĩ thuật thăm dò, đánh giá chức năng hô hấp cơ bản, giúp chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý hô hấp như hen suyễn hoặc COPD.
Xét nghiệm máu giúp chẩn đoán khó thở, hụt hơi do thiếu máu, nhiễm trùng
Phương pháp điều trị khó thở, hụt hơi
Tùy vào nguyên nhân gây khó thở, bác sĩ sẽ đề xuất các phương pháp điều trị phù hợp. Cụ thể:
Điều trị nội khoa với một số loại thuốc như:
- Thuốc giãn phế quản: Dùng trong các trường hợp hen suyễn hoặc COPD để giúp mở rộng đường thở.
- Thuốc chống viêm: Corticosteroid được dùng để giảm viêm ở phổi và đường hô hấp.
- Kháng sinh: Trong trường hợp nhiễm trùng phổi hoặc viêm phổi, kháng sinh sẽ giúp loại bỏ vi khuẩn gây bệnh.
- Thuốc trợ tim: Được dùng để điều trị suy tim, giúp tăng cường khả năng bơm máu của tim và giảm triệu chứng khó thở.
Điều trị hỗ trợ với các phương pháp như:
- Thở oxy: Cung cấp oxy bổ sung qua ống thở hoặc mặt nạ trong trường hợp mức độ oxy trong máu thấp.
- Vật lý trị liệu hô hấp: Bài tập thở giúp tăng cường khả năng hô hấp và giảm triệu chứng khó thở trong các bệnh phổi mạn tính.
Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật can thiệp trong một số bệnh lý.
Khó thở, hụt hơi dùng thuốc cần theo đúng chỉ định của bác sĩ điều trị
Biện pháp phòng ngừa khó thở, hụt hơi
Khó thở có thể được ngăn ngừa bằng cách thực hiện một số biện pháp để cải thiện sức khỏe tim phổi và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý gây khó thở. Dưới đây là một số lời khuyên cho bạn để hạn chế mắc bệnh:
- Không hút thuốc lá để cải thiện chức năng phổi, giảm nguy cơ khó thở và cải thiện sức khỏe tim mạch.
- Giữ cân nặng ở mức hợp lý giúp giảm áp lực lên cơ hoành và phổi, cải thiện chức năng hô hấp. Người béo phì nên có chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục đều đặn để giảm nguy cơ khó thở.
- Tập thể dục thường xuyên, đặc biệt là các bài tập hô hấp như đi bộ, bơi lội, yoga, giúp tăng cường sức bền và khả năng hoạt động của tim và phổi, từ đó giảm nguy cơ khó thở. Các bài tập giãn cơ và thở sâu cũng giúp cải thiện chức năng phổi.
- Nếu mắc các bệnh lý như hen suyễn, bệnh tim mạch, hoặc thiếu máu, việc tuân thủ điều trị và theo dõi sức khỏe định kỳ là rất quan trọng để ngăn ngừa khó thở. Bệnh nhân cần dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và thực hiện các biện pháp hỗ trợ khác để kiểm soát bệnh.
- Người có nguy cơ cao mắc các bệnh lý phổi và gây khó thở nên tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm hoặc đeo khẩu trang khi ra ngoài để bảo vệ sức khỏe.
- Quản lý căng thẳng và lo âu, có thể thực hiện các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, thở sâu,... giúp cải thiện tâm trạng và giảm các triệu chứng khó thở do lo âu.
Tập luyện thể dục mỗi ngày chính là cách tốt nhất để hạn chế chứng khó thở, hụt hơi
Các câu hỏi thường gặp
Khó thở, hụt hơi có thể gặp ở trẻ em không?
Có, trẻ em có thể bị khó thở và hụt hơi nếu có tiền sử dị ứng, nhiễm trùng đường hô hấp hoặc vấn đề về phổi như hen suyễn, viêm phổi,...
Khó thở, hụt hơi có thể làm gì để cải thiện ngay lúc gặp vấn đề?
Để cải thiện ngay lập tức triệu chứng hụt hơi, khó thở, người bệnh có thể thực hiện như sau:
- Khuyến khích bệnh nhân thở chậm và sâu.
- Sử dụng thuốc hen hoặc thuốc điều trị bệnh lý nền (nếu có bệnh lý) đã được bác sĩ kê đơn theo hướng dẫn.
- Nếu tình trạng không cải thiện hoặc nghiêm trọng, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức.
Kết luận
Khó thở, hụt hơi là triệu chứng phổ biến của nhiều bệnh lý nguy hiểm. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và nguyên nhân của tình trạng này giúp người bệnh phòng ngừa và duy trì sức khỏe tốt. Bạn cần tư vấn, hỗ trợ, giải đáp thắc mắc về tình trạng khó thở, hụt hơi hãy liên hệ với PhenikaaMec qua số hotline để được hỗ trợ tốt nhất.
